In deze blog ga ik proberen die vraag te beantwoorden. Ik focus me daarbij op seksueel misbruik van een kind door een volwassene (vaak zijn dat mannen). Ook kijk ik daarbij naar de rol van de maatschappij, het internet en religie. TW/CW: seksueel misbruik, seksueel geweld.
Een mogelijke reden: de dader was vroeger zelf ook slachtoffer
Voor ik verder typ: het is absoluut niet zo dat iedere overlever dader wordt. Of zelfs maar de neiging voelt daartoe. Sterker nog: veel overlevers zijn zich erg bewust van de immense schade die misbruik teweeg brengt. Toch kan het bij sommigen wél een rol spelen. Cruciaal daarbij is het niet zoeken naar hulp en verwerking. Overlevers die geen hulp zoeken verhogen de kans zelf later de fout in te gaan. Maar ook dat is dus uitdrukkelijk geen wet van Meden en Perzen. En er zijn vele daders zonder misbruik verleden.
Bij seksueel misbruik wordt het slachtoffer als kind misbruikt door een volwassene. De volwassene is daarbij degene die alle touwtjes in handen heeft. Volledige controle door dwang, manipulatie, machtsongelijkheid en fysiek vele malen sterker zijn. Iemand die misbruikt is als kind heeft vaak moeite met seksueel contact als deze persoon zelf volwassen is. De herinnering aan het misbruik maakt dat de overlever bijvoorbeeld dissocieert, verlamt of blokkeert. Het kan gepaard gaan met flashbacks. Een deel van de persoonlijkheid van de overlever is “bevroren” in die onverwerkte herinnering. Dit deel voelt zich nog kind en kan niks met volwassen seks. Het is immers opnieuw een vorm van “seksueel contact” met een andere volwassene. Een (mede) volwassene doet teveel denken aan de dader van vroeger waarbij een weerloos kind of een volwassen slachtoffer dat uit angst zich niet meer kan weren of apathisch is door alcohol of drugs dat gevoel niet oproept. En hoewel het dus absoluut niet zo is dat ieder slachtoffer later zelf dader wordt kan dit op de achtergrond in sommige gevallen een rol spelen. Het vroegere slachtoffer zal zich immers bij deze nieuwe slachtoffers niet bedreigd voelen. Hoe ziekmakend ook want op deze manier wordt trauma van de ene generatie op de volgende overgedragen.
Iedere ervaring die een kind opdoet wordt opgeslagen in zijn hersenen als een voorbeeld van hoe dingen kunnen gaan/blijkbaar gaan. Het kost heel veel tijd en energie om dit beeld te wijzigen en soms kunnen overlevers later in hun leven zichzelf opnieuw terug vinden in de rol van slachtoffer bijvoorbeeld onder invloed van loverboys, maar het kan ook zijn dat mensen doorschieten naar “de andere kant”: de dader. Het is daarom erg van belang voor overlevers hulp te zoeken om dat beeld van dader en slachtoffer wat bij die mensen vaak opdoemt binnen seksuele contact te vervangen door een beeld van twee mensen die vrijwillig seksueel contact hebben met consent over en weer.
Een overlever voelt zich deels nog steeds kind, maar in een volwassen lichaam. En dat kan ervoor zorgen dat een overlever zich aangetrokken voelt tot “andere kinderen”. Een soort van leeftijdsgenoten voor het gevoel van de dader. Een voorbeeld hiervan is Michael Jackson. Zelf getraumatiseerd als kind en daarnaast nooit de kans gehad om op te groeien, volwassen te worden. Hij was in wezen van binnen nog steeds een kind. En daarom wou hij feestjes vieren met “andere” kinderen. Daarbij sliepen de kinderen ook in zijn bed. Maar Michael was zelf geen kind meer en zijn volwassen seksuele kant misbruikte de jongens. Hij ontkende dit meermaals. Ik denk omdat hij zelf in zijn hoofd dissocieerde als hij overging tot misbruik. Hij stopte die gebeurtenis in een apart vakje en als hij er later op aangesproken werd ontkende hij en hij geloofde daarbij zijn eigen leugen. Mensen die als kind zijn misbruikt (of andersoortige trauma’s opliepen) creëren vaak vakjes in hun hoofd. Hun trauma’s worden daar dan in gestopt. In zeer ernstige gevallen creëren mensen zelfs meerdere persoonlijkheden. Dit gebeurt allemaal als een vorm van zelfbescherming. Maar als er niks aan verwerking wordt gedaan (waarbij mensen weer meer geïntegreerd raken) kan deze vorm van opsplitsing van iemand ervoor zorgen dat daderschap ook wordt weggestopt in zo’n afgesloten hokje, net als het zelf meegemaakte trauma daarin werd weggestopt vroeger.
Het aandeel van het manbeeld in de maatschappij en (internet) porno
Daarbij hebben overlevers van misbruik vaak een enorm slecht zelfbeeld. Ze hebben het gevoel maar weinig grip te hebben op hun leven. Vaak kampen ze met depressie en gevoelens van schuld en machteloosheid. Omdat seksueel contact met andere volwassenen vaak moeizaam gaat geeft dat een extra deuk in hun zelfvertrouwen. Het zich vergrijpen aan een kind is voor zo iemand dan een (totaal verkeerde) manier om (tijdelijk) het gevoel te hebben de controle weer in handen te hebben. Deze neiging de controle te willen terugpakken wordt versterkt door de manier waarop de maatschappij naar mannen kijkt en mannen onderling met elkaar omgaan. Het praten over vrouwen alsof het seksuele objecten zijn is bij sommige groepen mannen onderling normaal (lockerroom talk). En er wordt over In grote delen van de maatschappij wordt nog steeds van de man verwacht in control te zijn. En juist dat gevoel ontbreekt vaak totaal bij mannen die als kind zijn misbruikt en deze zullen op zoek gaan naar manieren om dat gevoel toch te kunnen ervaren.
In de overvloed aan pornografisch materiaal op het internet wordt de man vaak afgeschilderd als degene die de ander (vaak de vrouw) zijn wil opgelegd. Hij heeft de macht en de controle. Als mensen vaak kijken naar die vormen van porno worden dat soort beelden en rollen langzamerhand als steeds normaler beschouwd. Wat ook erg schadelijk kan zijn bij jonge kinderen die deze beelden ook kunnen bekijken en kunnen denken dat dat blijkbaar zo hoort te gaan. Deze kinderen kunnen potentieel later seksueel grensoverschrijdend gedrag gaan vertonen. Ik ben daarom groot voorstander van het geven van lessen aan kinderen over wat grenzen zijn, hoe je die aangeeft en dat je lichaam van jou is en dat anderen daar niet zomaar aan mogen komen.
Als mensen verslaafd raken aan het kijken naar porno raakt het effect van de beelden (net als bij drugs) na verloop van tijd minder en gaan mensen op zoek naar beelden van steeds extremere vormen van seksueel contact om dezelfde rush te kunnen voelen. Daarbij kunnen mensen bij vormen uitkomen waarbij het onduidelijk is of consent wel of niet gegeven is of dat het er zelfs helemaal niet meer is. Bijvoorbeeld bij het misbruiken van dieren en kinderen. Er zijn meerdere gevallen bekend van mannen die zelf geen enkele vorm van seksueel geweld hebben meegemaakt, maar door internet porno uiteindelijk verslaafd raakten aan het kijken naar beelden van kindermisbruik. En sommigen daarvan gaan zelf ook over tot het seksueel misbruiken van kinderen en het filmen daarvan. Een extra motivatie daarbij kunnen groepen van mensen die op het dark web beelden van kindermisbruik uitwisselen geven. Hoe meer materiaal iemand aanlevert hoe hoger de de status in die groepen. Nieuw materiaal levert helemaal extra veel punten op. Kijken naar porno op internet is dus zeker niet zonder gevaar. Gelukkig zijn er wel steeds meer kanalen beschikbaar van ethische porno, waarbij consent gegarandeerd is.
Het aandeel van kerk en religie
Ook de kerk heeft een aandeel. En wel op verschillende manieren. Neem het celibaat bij de katholieke kerk. Het verbieden van het aangaan van seksuele relaties is een heel slecht idee. Volwassen mensen zijn nou een keer seksuele wezens en seksualiteit onderdrukken in combinatie met het beschermen van pedoseksuelen binnen deze kerk kan ertoe leiden dat de verboden gevoelens worden botgevierd op weerloze kinderen. Dit onder het tapijt schuiven van gevallen van misbruik kan zelfs een reden zijn geweest voor mensen die uit zijn op het misbruiken van kinderen zich aan te sluiten bij deze kerk als priester. Het afschilderen van priesters als zogenaamde dienaars van god helpt daarbij natuurlijk ook. Want hoe kan een dienaar van god nou iets verkeerds doen? Tegenwoordig is er gelukkig meer openheid maar lange tijd wist niemand binnen die kerk er zogenaamd van af.
Veel religies en kerken beschouwen seksualiteit ook als iets wat alleen past binnen een huwelijk met als doel het verwekken van kinderen. Homoseksualiteit mag bij veel religies al helemaal niet. Deze opgelegde onvrijheid en preutsheid heeft in de samenleving voor een begrijpelijke tegenreactie gezorgd. Het gevaar daarbij is alleen dat soms mensen het aangeven van grenzen en het creëren van een veilige maatschappij als het gaat om seksualiteit als preuts en bekrompen ervaren. Terwijl dat twee totaal verschillende dingen zijn. Zo zijn er politici geweest die openbaar pleitbezorger waren van seksuele contacten tussen minderjarigen onderling en tussen meerderjarigen en minderjarigen onder het mom van seksuele vrijheid. En meer recent worden mensen die zich uitspreken over seksueel geweld dat ze in het verleden meemaakten uitgelachen en hun klachten gebagatelliseerd. Meisjes die zijn misbruikt bij Rammstein concerten wordt verteld “Wat had je dan gedacht toen je backstage ging” en “Vroeger heette dat gewoon groupies“. Seksuele vrijheid is niet hetzelfde als seksuele grenzeloosheid.
Familie banden
Dezelfde kerk hecht ook een bijzonder hoge waarde aan families en familiebanden. Het christelijke CDA had jarenlang “familie als hoeksteen van de samenleving” als motto. En hoewel het goed is dat families bestaan omdat ze een daarmee een veilige haven kunnen bieden aan opgroeiende kinderen is dat lang niet altijd het geval. Families kunnen ook grote geheimen met zich meedragen. Misbruikers vergrijpen zich niet voor niets vaak aan kinderen binnen de eigen familie. Hoe kan een vader of oom nou iets verkeerds doen? Het is toch familie? De blinde vlek die veel mensen hebben voor misbruik binnen hun eigen gezien heeft te maken met het op een voetstuk plaatsen van familiebanden en er blindelings van uitgaan dat familieleden per definitie het beste met elkaar voor hebben. Binnen families wordt soms vergeten de grenzen van mede familieleden te respecteren. Ouders die zomaar de kamer van hun kinderen binnenlopen. Ouders die de telefoon van hun kinderen controleert. Ouders die zomaar de douche binnenlopen terwijl hun kind daar doucht. Dit alles onder het mom van we zijn familie dus het is okay. Maar dat is het dus niet altijd. Binnen families komt veel misbruik voor en het grenzeloze vertrouwen wat familieleden onderling koesteren kan ervoor zorgen dat niemand dat ziet of wil zien. Sommige ouders zien hun kinderen ook als hun bezit. Ze spreken erover als zouden de talenten van hun kinderen eigenlijk van hun zijn. “Dat heeft ie van mij.” Ze claimen ook de aandacht van hun kinderen. “Ze komen veel te weinig langs.” Kinderen worden daarmee als een soort bezit beschouwd. En als je dat principe in het extreme doortrekt kun je stellen dat een vader die met zijn klauwen aan een kind zit ook het gevoel zal hebben dat hij daar recht op heeft.
Ik sprak eens een overlever van misbruik en vroeg waarom ze nog contact had met de vader die haar jarenlang misbruikte. “Het is toch mijn vader” was haar antwoord. En hoewel ik haar keuze daarin uiteraard respecteer werd ik er verdrietig ervan. Er spreekt een soort vanzelfsprekendheid uit het contact te blijven onderhouden die ik niet onderschrijf. Als jij met je poten aan je kinderen zit als vader verspeel je daarmee je vaderschap wat mij betreft. En kinderen zouden niet het gevoel moeten krijgen vanuit de samenleving dat je koste wat het kost loyaal moet blijven aan familieleden die zich misdragen.
Pedofilie/vereniging MARTIJN
Sommige misbruikers hebben een pedofiele geaardheid. Het is daarbij belangrijk te weten dat uit onderzoek blijkt dat van die groep mensen maar een deel overgaat tot het misbruiken van kinderen. Het overgrote deel van de misbruikers bestaat uit mensen zonder pedofiele geaardheid. In de media wordt nog te vaak gesproken over pedofielen als er pedoseksuelen bedoeld wordt. Een pedoseksueel is iemand die met zijn poten aan kinderen zit en kan ook zomaar een heteroseksuele geaardheid hebben. Helaas hebben organisaties als de pedofielen vereniging MARTIJN mensen ervan proberen te overtuigen dat er zoiets kan bestaan als een seksuele relatie tussen een volwassen en een kinderen. Dat kan niet. Dat heet per definitie misbruik want een kind is niet in staat consent te geven aan seksueel contact.
Gesloten ogen
Een van de belangrijkste redenen dat de hoeveelheid misbruik dat plaatsvind niet afneemt is het onvermogen van mensen er alert genoeg op te zijn. We willen er niet aan. Het gebeurt bij anderen en niet bij onze familie/vrienden/kerk/vereniging. Helaas zijn er mensen die heel goed weten dat ze er daarom toch wel mee wegkomen. Als we allemaal beter opletten, signalen niet negeren en verhalen van misbruik serieus nemen zouden we ervoor kunnen zorgen dat het aantal gevallen van misbruik kan gaan dalen.
Obed
12-03-2024
