Hoe kun je meehelpen seksueel misbruik te voorkomen? Hoe herken je een dader?

Er staat geen twijfel over dat seksueel geweld/misbruik in onze samenleving op grote schaal voorkomt en er ook altijd is geweest. En we willen dat dat stopt. Als we allen ons steentje bij te dragen aan voorkoming van nog veel meer leed zou dat mooi zijn. Hierbij een poging om daarin een zetje in de goede richting te geven.

Om misbruik te stoppen is het van belang daders te herkennen, maar hoe doe je zoiets? Er is helaas geen simpel antwoord op te geven. Maar wat je wel in het algemeen kan zeggen is dat daders er belang bij hebben dat mensen een zo positief mogelijk beeld van ze hebben zodat ze niet snel ergens van verdacht zullen worden. Als dan een slachtoffer toch met zijn/haar(*) verhaal naar buiten komt en de omgeving heeft een erg positief beeld van de dader is de kans groter dat het slachtoffer niet geloofd wordt. Er worden dan dingen gezegd als “Dat zou hij toch nooit doen? Ik ken hem, dat is een super aardige man.” Als daarbij het slachtoffer door wat hem/haar is aangedaan het psychisch moeilijk heeft (wat nogal logisch is) wordt juist dát soms meegenomen in de beoordeling van dat verhaal. “Maar hij/zij is ook wel echt labiel. Dat rare verhaal zal wel verzonnen zijn.” Een dader kan dus joviaal gedrag vertonen, zich populair maken en amicaal doen naar de omgeving om bij voorbaat mensen in te pakken. (Maar niet iedereen die dit gedrag vertoont is per definitie een dader uiteraard).

Veel daders zijn familieleden of begeven zich in de directe omgeving van de familie van het slachtoffer. Er zijn nogal wat mensen die bij het woord familie denken aan geborgenheid/veiligheid en vertrouwen. Dat zijn associaties waar een dader dankbaar gebruik van maakt. Omdat mensen bij daders vaak denken aan zonderlinge types die eenzaam door het park lopen op zoek naar een prooi en niet aan degene die naast je zit aan de eettafel zijn mensen amper alert op eventuele signalen van misbruik. Ook “vrienden van de familie” die “gewoon aardig zijn” worden niet meegenomen in de lijst mogelijke daders. Een fout. Als zo’n “vriend” overdreven belangstelling toont in (een van) de kinderen kan dit een signaal zijn dat er iets niet klopt. Volg altijd je gevoel daarin.

De meerderheid van de daders zijn mensen zonder pedofiele geaardheid. Dat kan dus zomaar een man zijn die getrouwd is en een gezin heeft. En van de pedofielen is een kwart pedoseksueel. Een veel lager percentage dan veel mensen denken. Lees meer over dit onderwerp via deze blog.

Waar je ook altijd op moet letten is een gedragsverandering bij kinderen, anders dan de “normale” fases die je als kind doormaakt op weg naar volwassenheid. Als kinderen ander gedrag gaan vertonen kan er iets aan de hand zijn. Kinderen zijn loyaal naar ouders en zijn er nooit op uit een familie te beschadigen. Ze voelen vaak aan dat hun verhaal ontwrichtend zou kunnen werken. Daarbij worden slachtoffers verteld dat ze niet met hun verhaal naar buiten mogen komen. En daar wordt dan bij gedreigd met van alles. En er word verteld door daders dat ze toch niet geloofd gaan worden. De kans is dus al met al klein dat als een kind seksueel wordt misbruikt het daar zelf over gaat vertellen. Let dus goed op gedragsverandering en ga op onderzoek uit of schakel hulp in als je er niet uit komt. En als een kind wel met zijn/haar verhaal naar buiten komt neem dat dan vanaf het eerste moment serieus en schakel hulp in.

Ik wil geen oordeel vellen over het feit dat mensen troost of support zoeken/vinden bij een kerk/geloof, maar het is wel een gegeven dat veel misbruik plaatsvind binnen dit soort groepen. We willen als mensen het leven indelen in overzichtelijke groepen en die groepen dan als goed of fout bestempelen. En mensen die naar de kerk zijn worden vaak bestempeld als “mensen die deugen”. En aan priesters wordt al helemaal een serene persoonlijkheid toegedicht. Maar het leven is niet zo zwart/wit. En misbruik vind in alle mogelijke groepen plaats. En dus ook binnen geloofsgemeenschappen. Sterker nog: juist in geloofsgemeenschappen. Een kerk is een perfecte dekmantel voor misbruik. Ouders geven hun kinderen vol vertrouwen mee aan de “dienaars van God”. Pedoseksuelen/misbruikers kunnen daarom geneigd zijn priester te worden. Omdat niemand het misbruik verwacht “onder het toeziend oog van God”. Daders proberen een zo goed mogelijk beeld van zichzelf hoog te houden en zijn daarom soms kerkgangers. Dat draagt bij aan het “deugdelijke” beeld wat de omgeving van ze heeft. Het is dus belangrijk te beseffen dat we allemaal mensen zijn en allemaal tot kwaad in staat zijn. Ook priesters/dominees/kerkgangers.

Het is sowieso een slecht idee mensen een hogere status dan anderen te geven. Of dat nou gaat om religie, rijkdom of succes. Mensen kijken op tegen mensen met met een bepaalde status. En dichten die mensen daarom soms alleen maar goede kanten toe. En die mensen maken daar misbruik van. Een voorbeeld is Michael Jackson. Een artiest die door velen op een voetstuk werd/wordt geplaatst. En het was ook een uitzonderlijk goede artiest. Maar dat betekend niet dat hij niet tot kwaad in staat zou zijn. Mensen willen het geromantiseerde beeld wat ze van iemand hebben niet loslaten. Omdat dat pijnlijk kan zijn. Zeker een idool. Iemand die een belangrijk voor je is geweest.

En erg hardnekkig is het bizarre idee dat mannen in een driedelig pak nette mensen zijn en dat mensen met bijvoorbeeld een hanenkam en gescheurde kleren niet te vertrouwen. De meest ernstige misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd door mannen in pak. En een hanenkam of ander alternatief uiterlijk zegt echt helemaal niks over het karakter van die persoon. Ga dus niet af op uiterlijk. Iemand die er “beschaafd” uitziet kan zich zomaar schuldig maken aan ernstig seksueel misbruik/geweld.

Het aller belangrijkste is dat we het besef van het feit dat seksueel geweld op een zo grote schaal voorkomt in de samenleving niet wegdrukken in onze hoofden. het is een pijnlijke waarheid en dat maakt dat we er niet teveel mee bezig willen zijn. Maar dat moeten we wel: wees alert op signalen in je omgeving. Ook in je eigen huis/in je eigen familie. Als je voelt dat iets niet klopt: schakel hulp in en volg je gevoel.

Obed
08-08-2021

* ik heb het in deze blog overigens over zijn/haar maar wees je ervan bewust dat er heel veel verschillende genders bestaan